Yeni "demokratik sosyalistler", izinden gidenlere, üretime ve üretkenliğe zarar vermeden servetin ve geliri yeniden dağıtabileceğine ve ekonominin büyük bir bölümünü sosyalleştirebileceğine inandırmak istiyorlar. Hükümetin kapsamlı bir ekonomi kontrolünün daha fazla adalet ve daha fazla refah getireceğini iddia ediyorlar. Demokratik sosyalistler daha fazla planlama ve daha az pazar istiyor. Yine de bu varsayım, sosyalizmin tesadüfen veya koşullarla başarısız olduğunu görmezden geliyor. Sosyalizm, dört temel tasarım kusurundan muzdarip olduğu için başarısız olur.
Birincisi, sosyalizm özel mülkiyeti ve piyasaları ortadan kaldırır ve böylece rasyonel hesaplamayı ortadan kaldırır.
İkincisi, sosyalizm yumuşak bütçelere izin verir, dolayısıyla verimsiz üretim yöntemlerini bir kenara atacak hiçbir mekanizma yoktur.
Üçüncüsü, özel mülkiyetin kaldırılması ve yerine devletin geçmesi teşvikleri bozar.
Dördüncüsü, özel mülkiyetten ve serbest piyasalardan yoksun olan sosyalist sistem, iş bölümü ve sermaye sisteminin ekonomik koordinasyonunu engeller.
Piyasa Fiyatlarının Önemi
Sosyalizm, özel mülkiyetin piyasa işlevlerini yok ettiği için refah getiremez. Sosyalizmde, üretim araçlarının özel mülkiyeti artık mevcut değildir ve bu nedenle sermaye malları için mevcut piyasa fiyatları yoktur. Kurumsal olarak sosyalizm, piyasa ekonomisini ortadan kaldırmak ve onu planlı bir ekonomiyle değiştirmekten ibarettir. Üretim araçlarının özel mülkiyetini ortadan kaldırarak, piyasa bilgilerini ve değerlemelerini silip atmış olursunuz. Sosyalist yönetim, tüketim mallarına fiyat etiketleri koysa ve insanlar tüketim mallarına sahip olsalar bile, sermaye mallarının göreli kıtlığı konusunda ekonomik bir yönelim yoktur.
Sosyalizmin pek çok destekçisi, işletme yönetiminin bir tür tescil veya basit bir muhasebeden başka bir şey olmadığını varsayar. Vladimir Lenin, okuma ve yazma bilgisinin ve temel aritmetik işlemlerin kullanımında bir miktar uzmanlığın ve bir miktar muhasebe eğitiminin ticari faaliyetlerin yürütülmesi için yeterli olacağına inanıyordu. Sosyalistler mühendisliği ve bilimi teşvik ediyor, ancak girişimciye ihtiyaç olmadığına inanıyorlar. Rejim eğitime yoğun bir şekilde para harcayabilir, ancak girişimcilik ekonomisi olmadığında insanlar yine de fakir kalacaktır.
Kıtlığın Rolü
Sosyalistler kıtlığı görmezden geliyor. Bir planın mal ve hizmetlerin ihtiyaçlara ve isteklere göre tahsisini şart koşabileceğini varsayıyorlar. Yine de planlayıcılar, böyle bir planın değerleme standartlarını nasıl bulması gerektiğini yanıtlamalıdır. Fiyatlar ve pazarlar olmadan, hangi üretim faktörlerinin daha fazla ve hangilerinin daha az değerli olduğu konusunda bir yönelim yoktur. Sosyalist planlamacıların üretim sürecinin maliyetleri hakkında hiçbir bilgisi yoktur. Piyasalar olmadan, hakim değer yapısı bilinmemektedir.
İstekle ilişkili arz, malları değerli kılar. Bir piyasa ekonomisinde, göreceli fiyatlar kıtlık derecelerini gösterir. Piyasa katılımcıları, fiyatları gözlemleyerek, ekonomik kararlarını piyasa sinyallerine göre ayarlamalarına rehberlik eden bilgileri alırlar. Fiyat sistemi, göreceli kıtlıklar hakkında bilgi verir. Rasyonel bir karar vermek için fiyatların ötesinde kıtlığın kaynağı ve niteliği hakkında kapsamlı bir ayrıntılı bilgi sistemine ihtiyaç yoktur. Fiyat sistemi, bireysel karar vericinin karmaşıklığını tek fiyat sayısına indirger. Bir piyasa ekonomisinde, ekonomik katılımcılar rasyonel bir şekilde hareket etmek için yalnızca kısmi bilgiye ihtiyaç duyar. Kapitalizmde, kar elde etme ve maliyetlerden kaçınma motivasyonu, rasyonel davranmak için bir teşvik görevi görür. Bir piyasa ekonomisinde fiyatlar, satıcı ve alıcı için aynı anda bilgi ve teşvik sağlar.
Tüm üretim, bir malın nasıl üretileceğinin neredeyse sınırsız sayıda yolu olması sorunuyla karşı karşıyadır. Çok farklı hammaddeler, teknolojiler ve üretim faktörlerinin kombinasyonları ve sonsuz çeşitlilikte tasarımlarla bir meta üretilebilir.
Öncelikleri Belirlemek
Bir projenin teknolojik fizibilitesi ile birlikte karlılığını da hesaplamak gerekir. Satışlarla ilgili maliyetler olmadan, teknik bir değerlendirme hiçbir anlam ifade etmez. Bir projenin teknik olarak uygulanabilir olması, gerçekleştirilmesinin de zahmete değer olduğu anlamına gelmez. Teknik açıdan verimli görünen şeyin, ekonomik uygunluk açısından böyle olması gerekmez. Maliyetler dikkate alınmazken, sosyalist üretim, değerinden daha pahalı olan malları üretme riskine kördür. Sosyalist bir ekonomide, hayırsever bir diktatör bile fiyat ve kalite açısından doğru mal karışımını sağlayamaz.
Sosyalistler, ekonomiye kendi kurallarını yerleştirmek için gereken tek şeyin özel şirketleri toplumsallaştırmak, yönetimi değiştirmek ve işçi konseyleri kurmak olduğunu ve yeni ekonomik düzenin gelişeceğini varsayarlar. İlk sosyalistler bolluğun peşinden geleceğini umuyorlardı, çünkü işçiler daha önce kapitalistlerin eline geçeni artık kâr olarak alacaklardı. Yine de sosyalistler, üretim araçlarının toplumsallaşmasının sadece başlangıç olduğunu göz ardı ettiler. Ekonomiyi yönetmekte sefil bir şekilde başarısız oldular.
Sosyalist ekonomik planlamanın hatası, iş yönetiminin sosyalist operatörlerin kapitalist yönetimi devraldıktan sonra da eskisi gibi devam edebileceğini varsaymaktır. Sosyalist rejim yöneticileri ve mühendisleri eğitebilir ve parti üyelerini yönetici pozisyonuna getirebilirken, bu yeni liderler göreceli kıtlıklara göre karar veremezler çünkü artık özel mülkiyete dayalı bir girişimci fiyat sistemi mevcut değildir.
Sosyalizmin gerçekliği emir ve itaattir. Piyasalardan ve fiyatlardan yönlendirme olmaksızın, kaba kuvvet malların tahsisini yönetir. Sosyalizm ile demokrasiyi birleştirme iddiası, sosyalizmin refah getireceği iddiası kadar bir sahtekarlıktır. Sosyalizmin gerçek yüzü totaliter despotizmdir.
Yozlaşmış bir kapitalizmin bile en iyi sosyalizmden daha fazla refah üretmesi şaşırtıcı değildir. Bu nedenle, önümüzdeki görev kapitalizmi sosyalizm lehine kaldırmak değil, kapitalizmi daha iyi hale getirmek olabilir. Başka bir deyişle: daha kapitalist yapın.
Yazar - Antony P. Mueller
Bu yazı mises.org sitesinin ''4 Reasons Why Socialism Fails'' adlı yazının çevirisidir.
Comments