“Enflasyon Savaşçıları” (Inflation Fighters) adlı gruba liderlik eden bir muhabir geçtiğimiz günlerde enflasyona karşı gerekçelerinin bir sayfalık bir özetini gönderdi ve bana fikrimi sordu. Beyanat samimi ve iyi niyetliydi fakat enflasyona dair yazılanların büyük çoğunluğu gibi, hem analiz hem de önerilerinde karmaşa içindeydi. Kendisinin “bir şeyler yapma” gayretini, ayrıca enflasyonun neden ve çaresini ifade etmek için çaba gösterme fikrini onaylayan bir cevap yazmakla birlikte aşağıdaki yedek beyanatı da önerdim.
Enflasyonun Nedeni ve Çaresi
1 – Enflasyon para ve kredi miktarındaki bir artıştır. Bunun ana sonucu yükselen fiyatlardır. Bu nedenle, enflasyon –eğer bu terimi yanlış bir şekilde yükselen fiyatların kendisi anlamında kullanırsak– sadece daha fazla para basma sonucu oluşur. Bundan, tamamiyle hükümetlerin para politikaları sorumludur.
2 – Daha fazla para basılmasının en yaygın nedeni dengesiz (açık veren) bir bütçenin varlığıdır. Bütçe açıkları, hükümetlerin vergi gelirlerini arttırmak suretiyle karşılamak istemedikleri veya karşılayamadıkları savurgan harcamalarının neticesinde olarak ortaya çıkar. Bu savurgan harcamalar genellikle hükümetlerin refah ve geliri yeniden dağıtmak –kısacası, üretken kesimin üretken olmayan kesimi desteklemeye zorlanması– çabasının bir sonucudur. Bu, hem üretken hem de üretken olmayan kesimin çalışma şevkini kırar.
3 – Enflasyonun sebepleri sıklıkla dile getirildiği gibi, “çok ve karmaşık” değildir, aksine basitçe çok fazla para basılmasıdır. “Maliyet” enflasyonu diye bir şey yoktur. Eğer, para stoğunda bir artış olmaksızın, ücretler ve diğer maliyetler yükselir ve üreticiler bu maliyet artışlarını satış fiyatlarını yükseltmek suretiyle yansıtmaya çalışırlarsa, pek çoğu yalnızca daha az ürün satacaktır. Sonuç, düşük üretim ve iş kayıpları olacaktır. Daha yüksek maliyetler ancak tüketiciler daha yüksek fiyatları karşılayabilecek daha fazla paraya sahip olduğunda tüketicilere yansıtılabilir.
4 – Fiyat kontrolleri enflasyonu durduramaz veya yavaşlatamaz. Her zaman zarar verirler. Fiyat kontrolü uygulamaları basitçe kâr marjlarının çok düşmesine veya yok olmasına sebep olur, üretimi sekteye uğratır, kıtlık ve darboğazlar oluşmasına yol açar. Bütün o fiyat ve ücret kontrolleri, ve hatta “takibi”, politikacıların, enflasyonun kabahatini kendi para politikaları yerine, üretici ve satıcıların üzerine yıkmaya çalışma çabasından başka bir şey değildir.
5– Uzun süreli enflasyon asla ekonomiyi “canlandırmaz”. Bilakis, ekonominin dengesini bozar, karışıklığa iter, üretim ve istihdamı yanlış yönlendirir. Genel olarak işsizliğe bazı sektörlerdeki aşırı ücret oranları sebep olur, bu aşırı ücret oranları ya aşırı sendika talepleri, ya (gençleri ve vasıfsız işçileri istihdamın dışında tutan) asgari ücret yasaları veya süresi uzatılmış ve aşırı cömert işsizlik sigortaları tarafından doğrulur.
6 – Tamiri olanaksız bir hasar meydana gelmemesi adına bütçenin, tatlı bir yavaşlıkla değil, mümkün olan en kısa sürede dengelenmesi gerekir. Bütçe dengesi, sorumsuzca yapılan harcamaları kesmek, ve hâli hazırda teşviklerin ve üretimin altını oyan vergi yükünü daha da arttırmamak vasıtasıyla gerçekleştirilebilir.
Yazar - Henry Hazlitt
Comments